MEDAR STRUKTUR ARTIKEL BASA SUNDA

Dina média massa, kayaning majalah, koran, atawa média online, lian ti eusina ngamuat berita téh mindeng ogé ngamuat artikel atawa bahasan. éta artikel téh eusina mangrupa pangaweruh nu

umum tur haneut kénéh (aktual jeung faktual). Jejer tulisanana nyoko kana masalah nu patali jeung budaya, sosial kamasarakatan, hukum, olahraga, kaséhatan, ékonomi jsté. Tangtuna anu gedé mangpaatna pikeun ngajembaran pangaweruh urang.

Wanda-wanda artikel biasana digolongkeun dumasar kana saha nu nulisna, fungsi, jeung kapentinganana. Ditilik tina jihat nu nulisna aya nu disebut artikel redaksi jeung artikel umum. Artikel redaksi nyaéta tulisan nu digarap atawa ditulis ku redaksi dumasar kana tema nu jadi eusi penerbitan. Sedengkeun artikel umum mangrupa tulisan nu ditulis ku umum. Demi fungsi jeung kapentinganana, aya artikel husus jeung artikel sponsor. Artikel husus sok disebut ogé artikel redaksi, sedengkeun artikel sponsor nyaéta artikel anu ngadadarkeun hiji hal supaya dipiwanoh ku balaréa.

Dina ieu pangajaran, hidep baris diwanohkeun kana rupa-rupa artikel jeung unak-anikna. Hidep ogé dipiharep mampu mutalaah kana téks artikel, nu engkéna baris dilatih pikeun méré interpretasi, méré tanggapan jeung ngométaran kana hiji artikel, nepi ka ahirna hidep bisa nyieun artikel.

Teks Artikel:

"Ngadu Geulis"

Kolot mah mapatahan, cenah kudu boga saku dua. Lain goréng sangka tangtuna gé tapi ati-ati. Atuh, mun aya nu muji, tong waka atoh, komo nu muji hareupeun. Da nu kitu mah, bisa waé pangarahan, hayang meunang kauntungan ti nu dipuji.

Kudu boga saku rangkepan. éta gé ceuk kolot kénéh. Atuh, tong waka percaya ka nu ngumbar jangji, da nu hawara biwir mah, ceuk ki dalang, leuir pikir. Nu asal nyarita, ilahrna, teu asak balitungan.

Cék kekecapan kolot deui baé, jéngkol aya usumna, ékol mah  bisa sapapanjangna. Nu boga karep ngedalkeun alesan, nyombo, jeung ngabobodo nu wujudna dina pamuji jeung jangji, bisa kedal sapapanjangna. Kétang, ari raména jangji jeung pamuji mah, aya usumna, usum-usuman, lima taun sakali, sakurang-kurangna gé. Dina mangsa pilihan pamingpin, moal kurang-kurang nu muji-muji rahayat jeung ngedalkeun jangjina. Cenah, rahayat téh geus palinter! Ngan, tangtu wé, ngadéngé pamuji kitu gé ulah waka beukah liang irung, da puguh bisa jadi ukur panyombo jeung pangolo, boa sangkan balangah, atawa teu curiga mun loba nu rék curang.

Kétang, bongan jadi rahayat! Tukang dipépéndé sina ngarasa kapaké. Urusan nyombo si leutik, geus aya ti baheulana. Remen kacatur dina carita-carita buhun, upama pangawulaan (ménak) mikahayang banda rahayat, apan cukup wé ku muji-muji. “Alus tah kuda téh, hadé piara andika mah!” Nu dipuji, bungah, léah haté nu saterusna sadrah mikeun barang atawa pangabogana.

Mun nu hayang jadi pamingpin muji jeung ngabibita,  teu  sing  salah. Jurus kitu téh, padika lawas dina ngawasa pihak séjén. Kitu téh saperti ceuk Haji Hasan Mustapa, ilaharana jelema bisa dibibita ku nu pikabitaeunana, bisa disingsieunan ku nu dipikasieunna. Kitu deui ceuk Jeffrey Archer (dina The Fourth Estate) apan sangkan pihak séjén nurut téh, bisa maké dua cara, mun teu diolo, diintimidasi!

Jurus kawas kitu gé diéstokeun pisan ku nu harayang kapilih téh. Apan, nu sakirana kasedep jeung kalandep ku masarakat, disadiakeun. Mangga pilih, jalmi sohor artis selebritis. Dina mangsa jaman ‘youtube’ jeung ‘idol’ popularitas jadi tinimbangan utama. Kadar, mampuh jeung henteuna dina mancén gawé, teuing aya dina tinimbangan nomer sabaraha. Nu penting, kumaha raména. Kétang, kamampuhan mah nuturkeun, bisa diajar! Sageuy teu apal, tolab élmu téh apan sapapanjangna.

Ngasongkeun selebritis atawa artis, teu sing salah. Kabéh gé tunggaling mahluk, naon waé propésina manusa-manusa kénéh. Teu sing ngalanggar undang-undang, malah luyu jeung aturan anu nyampak, masing-masing warga nagara gé boga hak milih jeung dipilih. Boa, karep ngasongkeun artis atawa béntang pilem gé tandaning pinter jeung wijaksanana nu ‘ngabenkeun’ pipamingpineun. Wanoheun kana kaayaan rahayat nu seuseut-seuat dina nyumponan pangabutuh sapopoé. Rayat kudu kerung ngerutkeun kulit tarang mikiran bangbaluh hirup. Ku lantaran kitu, meureun, merenah mun dibéré pipamingpineun nu sohor di dunya hiburan. Hartina, teu sing salah, mun pipamingpineun boga karep ngahibur masarakat.

Upama pihak nu hayang nyangking kakawasaan ngabalitungkeun karesep masarakat, mémang témbrés dina paripolahna, saperti kagambar dina pilihan umum, pilprés jeung pilkada. Pihak-pihak nu hayang kapilih, tatahar ti anggalna. Najan can waktuna kompanye, nu ‘ngawanohkeun’ jenglengan pribadi piliheun mah ubyag naker. Sina sohor, sina popular, ulah éléh ku selebritis.

Rayat nu dianggap pinter, ceuk kolot mah, angger ulah kabobodo ténjo! Mun salah milih, leuh, rék milih deui téh, ‘ngemplad’ naker, da kudu ngadagoan usum pilihan lima taun deui. Boa sajeroning nungguan pilihan deui gé loba nu geus jompo.

Milih pamingpin, milih nagarawan, lain sakadar milih pulitisi. Béda, cenah, pulitisi jeung nagarawan mah. Saperti ceuk Jefferson, pulitisi mah mikirna pilihan umum saterusna; ari nagarawan mah mikiran generasi saterusna. **

Sumber: http://mangle-online.com/pidangan/perelean/1354118938,

Pancen

Sangkan hidep babari paham kana eusi bacaan di luhur, téangan ku hidep kekecapan anu teu dipikaharti. éta kecap téh paluruh dina kamus tuluy susun mangrupa glosarium. Ku cara hidep mindeng maluruh harti hiji kecap, saeutik-saeutik kabeungharan kecap hidep bakal nambahan. Ieu hal bakal jadi solusi supaya hidep ngarasa gampang diajar basa  Sunda.

Sanggeus hidep réngsé maca jeung nengetan téks carita di luhur, pék jawab pertanyaan ieu di handap!

1. Medar perkara naon éta tulisan téh?
2. Kumaha koméntar hidep kana artikel di luhur?
3. Naon anu dicaritakeun dina paragraf ka-1 nepi ka paragraf ka-4?
4. Paragraf anu mana nu nuduhkeun panutup éta tulisan? Tuliskeun kalimah mimitina!
5. Kumaha sistematika pidangan éta tulisan nurutkeun pamanggih hidep?

Tulis Jawabana dina Kolom Komentar, Sertakeun Ngaran jeung kelas hidep.

Materi Ka 2 Medar Artikel